دروازه های هشتمین بهشت
مروری بر چهار ورودی حرم مطهر رضوی
در زمان پهلوی اول فقط چهار راه ورودی به حرم رضوی وجود داشت که در فلکه آب، پایین خیابان، بالاخیابان و بالاخره آخرین مسیر در محل بازارچه کفاش‌ها قرار گرفته بود. آن روزها هنوز روی رود یا همان نهر نادری را نپوشانده بودند و دورتادور حرم تبدیل به فضای سبز نشده بود. حتی در مدخل‌های ورودی گاهی مغازه‌ها و دکان‌های بازاری را هم می‌دیدیم. اما امروز چهره مرکز شهر عوض شده و شکل خاص و قانونمندی به خود گرفته است.
از آغاز پیدایش حرم تاکنون، ۲۶ بنای سرپوشیده به نام رواق، ۹ فضای باز به نام صحن و ۴ مدخل ورودی به نام بست در اطراف مضجع شریف رضوی ساخته شده است. در متن پیش رو، 4 مدخل ورودی حرم رضوی را بیشتر خواهیم شناخت:
سردر طبرسی (بست طبرسی)
سردر طبرسی با 51 غرفه در ضلع شمالی اماکن متبرکه قرار دارد و به عنوان ورودی به اماکن متبرکه از خیابان طبرسی بنا شده است. این بنا در مقابل دو بست نواب و شیرازی قدمت چندانی ندارد و ساخت آن به بعد از انقلاب اسلامی می‌رسد. قدمت ارتفاع سردر میانی آن 25/14 متر و طول دهانه آن 3/13 متر است، این سردر با سازه بتنی فلزی ساخته و با آجر، سنگ و کاشی معرق تزئین شده است. این بست از جنوب به صحن انقلاب اسلامی و از شمال به بالای زیرگذر منتهی می شود. در طرفین بست شرق و غرب دانشگاه علوم اسلامی رضوی و کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی قرار دارد. در این بست گل‌کاری و آب نمایی زیبا تعبیه شده است.
سردر نواب (بست شیخ حر عاملی)
سردر نواب (بست شیخ حر عاملی)
این بست که در گذشته به بست پایین معروف بوده در شرق صحن انقلاب واقع است. سردر نواب صفوی با 39 غرفه در ضلع شرقی اماکن متبرکه قرار دارد و به عنوان ورودی اماکن متبرکه از خیابان نواب صفوی بنا شده است. از دوره صفویه به بعد یکی از ورودی‌های اصلی به صحن عتیق و حرم مطهر بوده است و قدیمی‌ترها آن را بست سفلی یا بست پایین می‌نامیدند. ارتفاع سردر میانی آن 25/14 متر و طول دهانه آن 3/13 متر است. این سردر با سازه بتنی فلزی ساخته و با آجر، سنگ و کاشی معرق تزئین شده است.
سردر شیرازی (بست شیخ طوسی)
سردر شیرازی (بست شیخ طوسی)
در ضلع غربی حرم، خیابان شیرازی قرار دارد که یکی از خیابان‌های قدیمی مشهد به حساب می‌آید. ورودی این خیابان به حرم، به بست علیا یا بست بالا معروف است و از آثار عهد صفویه می باشد. سردر شیرازی با 49 غرفه در ضلع غربی اماکن متبرکه قرار دارد و با ارتفاع سردر میانی 25/14 متر و طول دهانه 3/13 متر به عنوان ورودی اماکن متبرکه از خیابان شیرازی بنا شده است. این سردر با سازه بتنی فلزی ساخته و با آجر، سنگ مرمر و کاشی معرق تزئین شده است.
سردرهای شرقی و غربی صحن جامع رضوی
سردرهای شرقی و غربی صحن جامع رضوی
سردر شرقی و غربی با 5 طبقه در ضلع شرقی صحن جامع رضوی قرار دارد و به عنوان تأسیسات و فضاهای اداری حرم مطهراستفاده می شود. این ورودی ها نسبت به دیگر مداخل ورودی حرم بسیار جدید هستند و ساخت آنها از سال 1377 و همزمان با ساخت زیرگذر حرم بوده است. ارتفاع ایوان 26 متر و طول دهانه آن 3/17 متر است. این سردرها با سازه بتنی فلزی ساخته شده و با آجر، سنگ وکاشی معرق تزئین شده است.
بر روی ایوان سردرغربی دو مناره به ارتفاع 57 متر ساخته شده است. ورودی سردر شرقی صحن جامع «باب الکوثر» و ورودی سردر غربی «باب الغدیر» نامیده شده که دهانه هر ایوان 3/17 متر طول دارد. هر سردر دو گلدسته با ارتفاع 57 متر از جنس بتن مسلح ـ فلزی دارد و با نمای سنگ٬ کاشی٬ معرق کاشی و آجر معقلی تزیین شده است.
منبع: عکس رضوی
بیشتر بخوانید:
- بسته ویژه «زیارت و حرم گردی»
