و قبر بطوس یا لها من مصیبة توقّد فی الأحشاء بالحرقات
إلى الحشر حتّى یبعث اللَّه قائما یفرّج عنّا الهمّ و الکربات
پس از فرار "محمد علی شاه" به روسیه در 1330ق/1912م و در روزهای پایانی استبداد صغیر، شهر مشهد درگیر آشوب بود. قوای سواره و پیاده روس با توپخانه، جهت حفظ منافع خود وارد مشهد شدند و "علی نقی میرزا رکن الدوله" والی خراسان، آنان را به دستور حکومت تهران در ارگ حکومتی جای داد.
شورشیانی که در شهر بر علیه مشروطه و دفاع از محمد علی شاه، مردم را تحریک میکردند و در مشهد بلوا و آشوب ایجاد نموده بودند، در واقع سازماندهی شده بودند تا بهانهای برای حضور روسها جهت حفظ شهر ایجاد کنند. روسها به دستور فرمانده خود ژنرال "روکو"، توپهای خود را بر روی بام خانهها، مغازههای نزدیک حرم و اطراف حرم مستقر کردند. محل استقرار توپها در بازار بزرگ، سرای بانک، بالا خیابان، باغ خونی و چندین نقط دیگر بود.
قزاقها و افسران روسی، سواره و پیاده در خیابانهای شهر پخش شدند. به بهانه سرکوب شورشیان، در روز دهم ربیع الثانی 1330قمری، توپچیهای قزاق در روی پشت بامها از چندین نقطه شهر، به دستور فرمانده خود به حرم حمله کرده و گنبد مبارک را به توپ بستند. در آن حمله 18 موضع گنبد طلا زخمی گردید و صدمه دید.
سپس مردم جهت شکایت از جسارت روسها، به کنسولگری بریتانیا رفتند. سر کنسول "سر پرسی سایکس" به همراه عکاس کنسولگری و همراهانی دیگر برای دیدن ماوقع به صحن عتیق رفته و به عکاس دستور داد که از محل اصابت گلولههای توپ که در زاویه جنوبی گنبد بود، عکس بگیرد.
تعداد عکسهای ثبت شده بیش از یکی بوده است ولی امروزه تنها، عکسی از آن موجود میباشد که همان، در جراید بسیاری انتشار یافته است. سایکس در کتاب خود آورده "کنسول روس در گزارش خود اصابت گلوله به گنبد و آسیب مقبره را انکار کرده بود ولی من با فرستادن عکسهایی به سفارت بریتانیا در تهران و سن پترزبورگ، این ادعا را تکذیب نمودم".
در کتاب "تاریخ مشهدالرضا" نوشته "احمد ماهوان" آمده است "ادیب هروی خراسانی همچنین اشارهای به تهیه عکس و خبر از گلوله باران گنبد مطهر توسط عکاس ارتش روس دارد". تاکنون از بمباردمان حرم، به جز این عکس گواه بصری دیگری یافت نشده است اما دکتر "آجودانی" در کتاب "مشروطه ایرانی" اذعان داشته که در همان زمان، "ملک الشعرای بهار" عکسی از بمباردمان حرم که با خط "کاظم زاده ایرانشهر" استنساخ گردیده بود، نزد دکتر "احمد خان" نویسنده فرستاده و دکتر نیز در سوم فوریه آنرا برای "ادوارد براون" ارسال داشته است.
احتمال میرود عکس ارسالی بهار، نمونه دیگری از عکس به توپ بستن گنبد طلا باشد. عکس مزبور که جای گلوله توپ روسها را مینمایاند، سند تصویری مهم و قابل تأملی از وقایع تاریخی، سیاسی و مذهبی یک شهر و یک کشور میباشد. این عکس مستند، زخم حمله و تاراج مادی و معنوی یک کشور توسط بیگانگان را عمیقا به نمایش میگذارد.